Tenis hakkında yazılan yazıların muhtemelen yarısı bu konuya ayrılmış
olup sadece bu konuda sayfalarca tartışmak mümkün. Raket seçiminde
önemli olan temel kriterleri aşağıda vereceğiz. Ancak unutulmamalıdır
ki, ne kadar iyi seçilirse seçilsin, her hangi bir raket markasının
yüzlerce çeşidi içinden “tam” sizin için yapılmış olan bir tanesini
bulmak imkansız gibidir. Bu bakımdan yazının temel sonuna elinizdeki
veya size uygun rakete en yakın olan raketin uyarlanması ile ilgili
bilgiler de ekledik. Raket seçiminde verilecek bilgiler belli bir süre
tenis oynamış kişilere yönelik olup, tenise yeni başlayan oyuncular için
mutlaka yeterli bir tenis eğitmeninden ders alarak ve onun tavsiyeleri
doğrultusunda bir raketle başlamaları önerilir. Vuruşları henüz
oturmamış kişiler için raket seçimi fazla bir anlam taşımayacaktır.
Tenis Raketi Alırken Nelere Dikkat Etmeli
1-Raketin toplam statik ağırlığı raketin terazi üzerindeki
ağırlığıdır.Genelde 270 gramdan 350 grama kadar değişir. Hafif raketi
sallamak genelde daha kolaydır ve özellikle yeni başlayanlar ve bayanlar
bu nedenle tercih ederler. Kolu daha az yorduğu (ve kolay
sallanabildiği için) daha hızlı vurulabileceği düşünülür ki bir ölçüde
doğrudur. Ancak sanılanın tersine, hafif raketlerin en büyük sorunu olan
stabilite eksikliği (raketin sweet spotu dışına gelen toplarda
yarattığı bükülme ve arkaya yatma eğilimi), sanılanın tersine bilek,
dirsek ve kola çok fazla yük verir ve sakatlanma riski yaratır. Ayrıca
raket hafif olduğu için daha hızlı vurulsa bile raketin kütlesi
(ağırlığı) daha düşük olduğundan topa istenen hızı vermek fiziksel
olarak imkansızdır. Kişisel görüşüm, 300 g altındaki raketleri ciddiye
almayın. (Performans oyuncularının kullandığı raketlerin tümü özeldir ve
de ya kendileri ya da imalatçı tarafından uyarlanmıştır. Örneğin bir
zamanlar Agassi nin oynadığı iddia edilen raket katologlarda 285 g
olarak geçerken kendi kullandığı raket , dış görünümü aynı olmakla
beraber, özel yapım ve 345 g idi..)
2-Raketin denge noktası Raketin genel davranışı ve hissi üzerine etkisi
büyüktür. Genelde kafa hafif raketler daha kolay ve hızlı sallanabilir,
manevra kabiliyeti çok yüksektir. Performans tenisinde hemen hemen tüm
raketler bu dengeye sahiptir. Kafa ağır raketler ise daha fazla güç
sağlar ve eşit statik ağırlıkta daha yüksek stabiliteye sahiptir.
Raketinizin hangi dengeye sahip olması gerektiği oyun stiliniz ile çok
ilgilidir. Double ve file oyununa yatkınsanız ve özellikle kol ve dirsek
problemi çekiyorsanız kesinlikle kafa hafif raketleri öneririm. Aksi
takdirde kafa ağır veya dengeli raketleri düşünebilirsiniz; bu tür
raketler geri sahadan fazla güç harcamadan ve yorulmadan top atmak
isteyenler için idealdir.
3-Raketin kafa büyüklüğü Küçük kafa küçük sweet spot fakat daha üstün
kontrol ve manevra kabiliyeti sağlar. Büyük kafalı raketler vuruş gücünü
arttırdığı gibi daha “affedici” raketlerdir, tam sweet spotu
bulamasanız da top bir şekilde rakip sahaya düşer.. Yatay stabiliteleri
çok üstündür. Eğer çok üst düzey oyuncu değilseniz 95 altındaki kafaları
hiç düşünmeyin derim. Over size raketleri ise genelde yeni başlayanlara
öneririm. Vuruşlar üzerindeki kontrolunuz arttıkça biraz daha küçük bir
kafaya geçebilirsiniz. 110 üzerindeki kafaları ise istisnalar haricinde
ciddiye almamak gerekir. (bu raketlerle başarıya ulaşmış bir çok
veteran oyuncu tanıyoruz, ancak her birinin kendine özgü ve öğrenilmesi /
öğretilmesi imkansız vuruşları var..)
Tenis Raketi Nasıl Olmalı4-Raketin esnekliği (flex) yapımında kullanılan
malzeme ve kenar kalınlığı ile ilgilidir. Genel kural raketin kafa
kalınlığı arttıkça, bileşiminde Kevlar türü sert malzemeler malzemeler
arttıkça raket esnekliğinin azaldığıdır. Esnekliği az olan (sert/stiff)
raketler daha güçlüdür (topu daha çok atar) ancak kola daha fazla darbe
aktarır. Özellikle kol ve elbow problemleriniz varsa sert raketlerden
uzak durmanızı öneririm. Esnek raketler kola çok rahattır, daha iyi spin
verebilirler ve daha kontrollüdür. Flex katsayısı 100 skalası üzerinden
verilir. (Tersi stiffness olup bazı speclerde bu rakkam verilmektedir).
Flexi yüksek olan raketler 65 ve üzeri olarak kabul edilmelidir.
Özetle, flexi yüksek raketleri öneriyorum. Bu raketlerde gücü yetersiz
bulmanız olasıdır, bu durumda kordajı biraz düşürerek ve/veya biraz
kurşun ilavesiyle (bkz. uyarlama kısmı) istediğiniz gücü elde
edebilirsiniz.
5-Kordaj açıklığı çoğu oyuncunun üzerinde durmadığı ancak raketin genel
karakteri üzerinde çok etkili olan bir özelliktir. Bilindiği gibi raket
yukarıdan aşağıya ve sağdan sola örgü şeklindedir. Belirli bir kafa
büyüklüğü için bu kordaj sayısı ne kadar düşükse kordaj açıklığı o kadar
yüksektir denebilir. Örnek olarak Head Prestige Mid’ i alırsak 93
kafada, 18 düşey 20 yatay kordaja sahiptir ve kordaj açıklığı 93 sq kafa
/18X20=25.8 bulunur. Aynı hesabı Prince Diablo Mid plus için yaparsak
100 sq kafa /16X18 = 34.7 yani Head e gore çok daha açık bir kordaj
buluruz. (Gerçekte bu hesap bu kadar basit değildir, zira bazı
raketlerin kordajı kenarlarda açık iken ortaya doğru daha sıkıdır,
bazılarında ise hemen hemen her noktada aynıdır. Yine de fikir vermek
açısından kullanılabilir)
Açık kordajli raketlerde daha az tel topa aynı anda topla temas
ettiğinden spine (gerek slice gerek se topspin) çok daha yatkındır, kola
dosttur ve rahat bir his verir. Bununla beraber sık kordaja gore daha
az kontrol sağlar. Önerim, eğer kendi spininizi kendiniz
geliştirebilecek tekniğe sahipseniz, çok kordaj kopartıyorsanız, fazla
açık kordajlara yönelmeyin. Kolunuzda problem varsa, vuruşlarınız flat
(düz vuruş) yakın ve maç içinde spini daha fazla kullanmaya
kararlıysanız, açık kordajlı raketlere bir göz atın derim. Spine dayalı
2.servislerde, slice yaklaşma vuruşları ve geri sahadan yollayacağınız
derin top spin vuruşlarda kapalı kordajlı bir raketle arasındaki farkı
hissedeceksiniz. Ancak, açık kordajlı raketlerin çok daha fazla tel
koparacağını da unutmayın.
tenis raketi6-Raketin uzunluğu sapından tepe noktasına kadar olan mesafe
olup cm cinsinden 69 dan 71 e kadar gidebilir ve ITF tarafından bu
ölçüler nizami olarak kabul edilmiştir. Daha uzun raket haliyle daha
uzağa ulaşma imkanı ve biraz daha ilave güç, ekstra raket kafası hızı
(dolayısıyla ilave spin gücü) sağlamakla beraber manevra kabiliyetini
önemli ölçüde sınırlar. Kısa boylu, özellikle çift el backhand kullanan
oyuncular için (özellikle fileyle de araları çok iyi değilse..) XL ve
XXL de denilen bu tür raketler önerilebilir.
Sonuç: Yukarıda bahsedilen teknik faktörlerle ilgisi olmayan bazı
“psikolojik” faktörler de raket seçiminde önemli rol oynamaktadır. “şu
renk raketle oynayamam, bu marka raketten başkasıyla oynamam, kalın
kenarlı raketlerden nefret ederim, X markanın yeni teknoloji ile
çıkarttığı son raketi gördün mü ?” gibi konuşmalara mutlaka sizler de
şahit olmuşsunuzdur. Raket imalatçıları ürünlerini satabilmek için
yenilik bulmak zorundalar. Bunların çok azı gerçek anlamda teknolojik
gelişme kabul edilebilir. Ayrıca en pahalı raketin en iyi raket olduğunu
da düşünmek yanlıştır. Ancak süper marketlerde bazen 40-50 Milyon TL ye
satıldığını gördüğüm raketlerden hangi marka olursa olsun uzak durun.
Raketin dış görünüşünün, renginin ve markasının (güvenilirliği
kanıtlanmış markalar olduğu varsayımıyla) oyununuz üzerine hiç bir
etkisi olmayacaktır. Eğer yeni bir raket alacak maddi güce sahip
değilseniz ya da seçim konusunda kararsızsanız kullanılmış bir raketle
başlamanızı öneririm.
Oynayacağınız raketin grip seçimi konusunda yeterli bilgiye sahip
değilseniz mutlaka bir tenis eğitmenine danışın. Yeterli verimi
sağlayamayacağınız gibi, özellikle kolunuza , bileğinize ciddi zararlar
verebilirsiniz. (Genel kural, raketi çekiç tutar gibi tuttuğunuzda,
gribin diğer elinizin işaret parmağının kalan boşluğa giremeyeceği kadar
küçük, ancak sağ elinizin parmaklarının da elinizin diğer tarafına
değmeyecek kadar büyük olması istenir)
Son olarak almayı düşündüğünüz raketi, gittiğiniz kulüpte ya da tenis
akademisinde görürseniz denemek için izin isteyip hiç değilse 3-5 dakika
vurmaya çalışın. Gerçek anlamda size uygunluğunu ancak bu şekilde
anlayabilirsiniz. Çok muhtemeldir ki , elinize ilk defa aldığınız bir
raketi yadırgayacaksınız. Oyun şeklinize / vuruş tekniğinize uygun
olduğunu düşünüyorsunuz alışmak için biraz vakit tanıyın, hemen
vazgeçmeyin.
Raketlerin zamanla özellikle güneş ışığı etkisi ile flexi inin çok
azalacağını, yıpranacağını ve değiştirilimesi gerektiğini de hatırdan
çıkartmayın. İyi bakılmış ve haftada bir kaç kez kullanılan bir raket
dahi en geç 3 sene içinde değiştirilmeyi gerektirir.
Kordaj seçimi
Raket seçimiyle sıradan bir tenis oyuncusu bile çok ilgilenirken nedense
kordaj konusu pek dikkate alınmaz.. Gerçekte kordajın oyun üzerine
etkisi neredeyse raket kadardır. Piyasada bugün çok çeşitli marka
standartta ürünler var. Genel olarak kordajları 3 ana faktöre gore
sınıflandırabiliriz;
a-yapıldığı malzeme
b-yapısı
c-kalınlığı
Malzeme olarak doğal bağırsak, sentetik gut (naylon), polyester, hatta
Kevlar ve titanium gibi malzemeler ve / veya bunların karışımlarıyla
imal edilmiş kordajlar olduğu gibi hybrid (dikey teller ile yatay
tellerin değişik malzemelerden yapıldığı) kordajlar da artarak
kullanılmaktadır.
Doğal bağırsak tanesi 25 USD den 50 USD ye kadar fiyatlarla satılmakta
olup çoğu oyuncuya gore benzeri olmayan bir his ve kontrol
sağlamaktadır. Diğer tüm tellere göre çekildiği tansiyonu en uzun sure
koruyan tel olup, turnuva oyuncuları için bu faktör çok önemli bir
konudur. Ayrıca tüm teller tansiyon arttıkça (kontrolu arttırmak adına)
güçlerinden önemli ölçüde kaybederken , doğal bağırsak da bu etki en aza
indirgenmiştir. Pahalı olması ve diğer kordajlara gore çok daha çabuk
kopması en büyük sorundur. String saver denilen ve kordajın birbirine
sürtmesini engelleyen “boncuklar” ile kordaj ömrü 2 katına yakın
arttırılabilir ancak yine de diğer kordajlara gore ömrü belirgin şekilde
kısadır. Rutubet, toprak kort , spinli ve sert vuruşlar, açık kordaj
yapısına sahip raketler, yüksek tansiyonlu kordaj gibi faktörlerle ömrü
3-5 saate kadar inebilir. (Sampras bir maçta 4-5 tane koparıyordu..)
Yine de eğer bütçenizi rahatsız etmiyorsa en azında bir kere denemenizi
öneririm..
Günümüzde sentetik gut’ların kalitesi çok artmış olup bir çok
profesyonel artık bu tellere yönelmiştir. Doğal bağırsak ile farkını
çoğu oyuncunun hissetmesi çok güçtür. Fiyatları doğal bağırsak kadar
olmamakla beraber diğer tellerden daha yüksektir. Bağırsak telle oynama
imkanı yoksa tercih edilmelidir. Rakete 150-250 USD verilirken kordajdan
yılda 30-40 USD tasarruf etmenin anlamı yoktur.
Diğer malzemeleri özellikle polyester ve Kevlar içeren telleri
kesinlikle tavsiye etmiyorum. Kolunuza büyük zararlar verebileceği gibi
hissi neredeyse tamaman yok eden bu teller sadece çok kordaj
kopartanlara tavsiye edilebilir. Ayrıca bu tellerin tansiyonunun
oynamaya başlar başlamaz ciddi oranda düşmesi istediğiniz tansiyonu
tutturmanıza engel olur.
tenis raketiKordaj yapısı olarak multifilament olanlar tercih
edilmelidir. (çok ince tellerin birbirine sarılmasıyla elde edilen yapı)
Kola rahat, kontrol ve hissi en üst düzeydedir. Monofilament, özellikle
spini arttırdığı iddia edilen pürtüklü yapıdaki (bazan spin teli dite
satılmaktadır) tellerden beklediğinizi bulmanız uzak bir ihtimaldir.
Kalınlıklar ise gauge veya mm cinsinden verilir. Gauge da rakkam
büyüdükçe tel inecelir ve 15 den 18 e kadar gider. “L” ibaresi yarımı
gösterir, örneğin “15 L” tel, 15,5 olarak düşünülebilir. İnce tel spine
çok daha yatkın olup daha iyi his ve güç verir. Kalın tel ise daha iyi
kontrol verdiği gibi daha çok dayanır.
Özetle, üst düzey bir turnuva oyuncusu değilseniz tavsiyem 16 veya 17 sentetik gut multifilament kordaj olacaktır.
Son olarak kordajlarınızı değiştirmek için kopmasını beklememenizi,
raketleri özellikle sıcak havalarda araba bagajında tutmamanızı ve
sürekli aynı uzman kişiye çektirmenizi öneririm. (makineden makinaya
bazen ciddi farklılıklar olduğu gibi uzman olmayan ellerden hasarlanan
hatta kırılan çok raket gördüm) Her raket çektirdiğinizde özellikle yeni
bir raketle oynarken çektirdiğiniz kordajın tansiyonunu (24 veya 25 kg
gibi) bir yere kaydedin. Daha fazla güç istediğinizde 1 kg altını, daha
fazla kontrol istediğinizde 1 kg yukarısını deneyebilirsiniz. (aynı teli
kullanmanız şartıyla) Denemeler sonucu belirlediğiniz kordajdan en az
3-5 takım veya tekerlek şeklinde satın alın ve bir tanesini çantanızda
bulundurun. Keza müsabaka tenisi oynuyorsanız, çantanızda aynı kordajda
en az 2 raket bulundurmayı ihmal etmeyin.
Raketlerinizi hiç bir zaman üreticinin tavsiye ettiği ağırlık dışında
(üstünde veya altında) çektirmeyin. Raketin kontrolu tamamen
kaybolabileceği gibi raketinize ve veya kolunuza zarar verebilirsiniz.
Raketin uyarlanması
Oyununuza en uygun raketi bulduğunuzda dahi raket üzerinde bazı
değişikler yapma ihtiyacı duyabilirsiniz. Örneğin yukarıda verilen
kriterlere gore ideal raketi buldunuz ancak biraz daha güçlü (topu daha
fazla atan) veya mevcut sweet spottan biraz daha aşağıda bir sweet spot
istiyor olabilirsiniz. Bu durumda uyarlama ile istenen “ince ayarı”
sağlayabilirsiniz.
Raket uyarlanması belli seviye üzerindeki oyunculara önerilir. Vuruşları
ve oyun stili henüz oturmamış oyuncular için anlam ifade etmeyecektir.
Raket üzerinde ağırlık ilavesi yapılabilecek noktalar aşağıda gösterilmiştir;
Örneğin raketinizden her şeyiyle memnunsanız ve sadece biraz daha kafa
ağır olmasını tercih ediyorsanız “1” konumuna ağırlık ilavesi
istediğiniz sonucu verecektir. Ağırlık ilavesi piyasada satılan
kendinden yapışan kurşun bantlarla yapılır. (Bu bantların her cm sinin
belirlenmiş bir ağırlığı vardır; örneğin 2 cm si 1 g gibi) Bu durumda 2 g
ilave dilecekse, 2 cm lik iki bant kesilir, telin her iki tarafından
raketin iç tarafına dikkatlice yapıştırılır. İç tarafın tellere
değmemesine özen gösterilir. Raketiniz çok ince ise bantın bir kısmı
telle raketin iç kenarı arasına sığmayabilir. Bu durumda dışa doğru
kıvırarak yapıştırınız, ya da bant hala kalın geliyorsa ortadan
enlemesine ikiye bölerek kullanabilirsiniz..
tenis raketiRaketin en zor ağırlık ilave edilecek kısmı “6” konumudur.
Bu durumda raketin dip kapağını sökmek gerekir. Buraya konulacak
ağırlıklar için balıkçıların oltalar için kullandığı kurşun
ağırlıklardan edinmek, bir pamuğa iyice sararak raket sapı içindeki
boşlukta oynamayacak şekilde yerleştirmek ve tekrar kapağı kapatmak
gerekir. Unutulmaması gereken, bazı model raketlerde buna imkan
olmadığıdır. (raket sapının içi dolu olabilir) Bu durumda veya
raketinize zarar vermekten çekiniyorsanız aynı etkiyi “5” konumuna
kurşun bant sararak elde edebilirsiniz. Ancak raketin denge noktasına
yakın olduğu için, aynı denge değişimini sağlamak için “6” konumuna gore
biraz daha fazla ağırlık ilavesi gerekecektir.
Yapılabilecek değişikler ve elde edilecek sonuçlar aşağıdaki tabloda
detaylı olarak verilmiştir. Böyle bir işe girişirken şu temel kuralları
daima aklınızda tutunuz;
1-Ağırlik ilavesi, küçük miktarlarda yapılmalıdır. 3-5 gr bile lık bir
ağırlık ilavesi düşündüğünüzden çok daha fazla etki yapar. 1-2 g ilavesi
ile başlayın, yetmediği takdirde üzerine bir iki bant daha
atabilirsiniz.
2-Ne istediğinizi iyi düşünün ve belirleyin. Uyarlamada bir özellik
gelişirken mutlaka diğer özellikler de değişecektir. Örneğin 1 konumunda
raketin gücü artar, ancak sweet spot belirgin şekilde öne kayar ve
raketin manevra kabiliyeti azalır. Dolayısıyla örneğin bu durumda
raketin altına yakın kısmı ile vurma alışkanlığız varsa beklediğiniz güç
artışını da alamayabilirsiniz.
3-Genel kural olarak 2 ve 3 pozisyonları en çok kullanılacak yerlerdir.
Özellikle 3 de raketin dengesi fazla değişmez, sweet spot hiç değişmez
ancak ciddi miktarda güç arttırımı ve stabilite sağlanır. (Kordajın daha
düşük çekilmesi ile de güç arttırılabilir. Ancak unutulmaması gereken
bu durumda kontrolun da önemli ölçüde düşeceğidir. Halbuki kurşun
ilavesinde güç arttırımı kontroldan fazla feragat etmeden de elde
edilebilir)
4-Raket seçerken oynayabileceğiniz en hafif raketi seçerseniz uyarlama
için imkanınız kalır. Raketin ağırlığı hiç bir zaman azaltılamaz, ancak
arttırılabilir. Dolayısıyla örneğin işe 340 g lık bir raketle
başlarsanız, ilave ağırlıklarla raket oynanamaz hale gelebilir.
5-Raketiniz uyarlamak ancak mevcut dengesini bozmak istemiyorsanız, işe
başlamadan once, raketinizin yatay olarak yerden yüksek bir şekilde tam
dengeye geldiği noktaya bir işaret koyun. Örneğin 3 noktasına ağırlık
ilave ettiyseniz ağırlık hafifçe kafaya doğru kayacaktır. Raketin
işaretlediğiniz noktada tekrar dengeye gelebilmesi için gereken miktarda
kurşunu 5 noktasına da ilave edin.
6-Toprak kortta toplar daha yavaş geleceğinden, dolayısıyla rakibinizin
vuruşunun gücünden fazla yararlanamayacağınız için, “3” konumuna 3-5 g
kurşun ilavesi tavsiye edilir. Aynı şekilde daha yavaş vuruşlara sahip
oyunculara karşı kurşun ilavesi uygundur. Hızlı bir kortta genelde
rakibinizin sert vuruşlarına raket koymak durumundaysanız, tersine,
ağırlığı düşürmek daha iyi sonuç verir. Dolayısıyla, değişik şartlara
uyum sağlamak için turnuva oyuncularının çantalarında değişik şekilde
uyarlanmış 2-3 raket bulundurmaları önerilir.
Özel Tenis Dersleri Verilir
Deneyimli Tenis Antrenöründen Özel Tenis Dersleri
Başlangıç - Orta - İleri Seviyelerde, Özel Tenis Dersleri verilir.
Ankara Atlı Spor Kulübünde, açık
ve kapalı kortlarda, yaz ve kış, başlangıç, orta ve ileri seviye, özel
veya gruplara Tenis Dersleri verilir.
İletişim :
Tel : +90(536)6502940
e-mail :
İbrahim Hoca
